Breukvlakken — CREATIVITEIT | Perdu

Seizoen 2025 – 2026

Bijeenkomst donderdag 13 november 2025

Het creatieve proces

Sprekers:
Oek de Jong
Christien Brinkgreve

Tafelgast:
Johan Schokker

Moderator:
Koen Hilberdink

Op de eerste avond in het seizoen 2025/26 met thema-avonden wordt het creatieve proces onder de loep genomen.

‘Zeg maar alles wat u te binnen schiet’, zegt de psychoanalyticus tegen zijn client. Dit klinkt eenvoudig, maar vrije associatie blijkt in de praktijk moeilijk. De client moet immers toelaten dat het onbewuste naar boven komt, zonder het te kunnen controleren. Er is een delicate balans nodig tussen loslaten en concentratie, tussen overgave en reflectie. Deze paradox van de vrije associatie vertoont opvallende gelijkenis met het creatieve proces. Ook kunstenaars beschrijven hoe ze moeten leren vertrouwen op wat ‘vanzelf’ opkomt, terwijl ze tegelijkertijd vakmanschap en discipline nodig hebben om niet doof te blijven voor deze impulsen en om er op een kunstzinnige manier vorm aan te geven. Hoe ontstaat dit creatieve proces? Onder welke condities komt het tot bloei? Wat blokkeert het? Welke rol spelen angst en zelfcensuur? En hoe verhouden zich in dit proces de bewuste vaardigheden tot de onbewuste inspiratie? Christien Brinkgreve en Oek de Jong onderzoeken samen de mysteries van het creatieve proces. Koen Hilberdink treedt op als moderator.

Over de sprekers van donderdagavond 13 november 2025:

Oek de Jong is een veelgelezen en veelvuldig bekroond romanschrijver en essayist. Hij heeft grote interesse voor het creatieve proces, met name voor de werking van het onbewuste, het geheugen en de herinnering bij het schrijven. Romanschrijven is voor hem bij uitstek verkenning van de menselijke binnenwereld en intimiteit. In zijn essay Wat alleen de roman kan zeggen beschouwt hij dit als de grote kracht van de roman in tijden van dominante beeldcultuur. Zijn laatste publicaties: Zwarte schuur (2019, roman, Librisnominatie, Boekenbonprijs), Het glanzend zwart van mosselen. Autobiografie Essay Reisverhaal Cultuurkritiek 1980-2020 (2020, verzamelde essays), De magie van het beeld (2021, essay over beeldende kunst), Man zonder rijbewijs (2022, roman, Librisnominatie).

Christien Brinkgreve is emeritus hoogleraar sociale wetenschappen, schrijver en bestuurslid van de Stichting Breukvlakken. Naast haar academische werk schrijft zij voor een breder publiek. Centraal staan thema’s als intieme relaties (tussen mannen en vrouwen, ouders en kinderen), het omgaan met emoties, zelfkennis en de impact van maatschappelijke veranderingen op gezins- en machtsverhoudingen. Haar boek Beladen huis vindt grote weerklank.

Johan Schokker is psycholoog en lid van de Werkgroep Lacaniaanse Psychoanalyse – Initiatief Amsterdam van NLS. Hij schreef Extimiteit: Jacques Lacans terugkeer naar Freud. Sinds de oprichting is hij bestuurslid van de Stichting Breukvlakken.

Koen Hilberdink is biograaf en bestuurslid van de Stichting Breukvlakken. Hij promoveerde op Ik ben een vreemdeling. Ik sta apart. Een biografie van Paul Rodenko (2000). Daarna verschenen van zijn hand biografieën van dichter Hans Lodeizen en uitgever Johan Polak. Recent verscheen Strijd om de ziel. Het leven van P.C. Kuiper (1919–2002) in de psychiatrie. Met Wiljan van den Akker bezorgde hij onlangs Werkversies van ‘Op weg naar het einde’ uit het archief van J.B.W. Polak. Thans werkt hij aan een biografie van dichter en psychiater Rutger Kopland, pseudoniem van Rudi van den Hoofdakker.

Waar:
Literair Theater Perdu, Kloveniersburgwal 86, 1012 CZ Amsterdam

Hoe laat:
Inloop vanaf 19.30
Presentaties en nagesprek van 20:00 tot 22.00
Tot 22:30 kunt u onder het genot van een drankje napraten

Kaartverkoop voor aanwezigheid of livestream:
Stichting Perdu

Entree:

tickets (inclusief consumptiebon voor koffie/thee): € 19,95
65+pas/Stadspas en studenten € 13,50
Seizoenkaart voor de 4 thema-avonden: € 70,00

Livestream: € 10,-

Ook kaartverkoop aan de zaal!

Breukvlakken thema-avonden in Perdu

Sinds 2020 organiseert Breukvlakken samen met de stichting Literair Theater Perdu vier thema-avonden per seizoen waarin de blik voorbij de waan van de dag wordt gericht op onze maatschappij en hoe we individueel en gezamenlijk onze omgeving vormgeven. Dit jaar draaien de thema-avonden rond Creativiteit.

Creativiteit is uitgegroeid tot een van de meest gewaardeerde vermogens van onze tijd. We onderzoeken hoe de scheppende krachten van de mens een tegenwicht kunnen vormen tegen de destructieve krachten die, zowel in de wereldpolitiek als in het binnenlands beleid, de boventoon voeren. Hoe vindt creativiteit haar weg, hoe werkt dit proces? Hoe is deze potentie te ontwikkelen? En wat heeft de psychoanalyse over creativiteit te zeggen?

De vier avonden vormen een zoektocht reikend van het individuele tot het collectieve, van het persoonlijke proces naar creativiteit als maatschappelijke kracht. We bekijken creativiteit zowel als een artistieke vorm van zelfexpressie, als een manier om de destructieve krachten van een trauma te temperen en als een manier om verzet vorm te geven.

Download de flyer met het overzicht van het hele seizoen van CREATIVITEIT 2025/26.

Redactieraad: Christien Brinkgreve, Martijn van Dijk, Martine Groen, Koen Hilberdink, Ruben Ing, Marc de Kesel, Rolien van Mechelen, Johan Schokker, Jan Swinkels, Carla Tjon, Romy Day Winkel, Walter Wolfs.

Deze serie wordt georganiseerd door de Stichting Breukvlakken in samenwerking met de Stichting Literair Theater Perdu. En wordt ondersteund door het Lira Fonds en de Stichting Psychoanalytische Fondsen..

Illustratie bovenaan: © Martine Groen