Breukvlakken De Biografie in Psychoanalyse | Perdu

Seizoen 2024 – 2025

Bijeenkomst donderdag 17 april 2025

Op de vierde en laatste avond in het seizoen 2024/25  van de succesvolle reeks de Biografie in Psychoanalyse ligt de dichter en romanschrijver wist Betje Wolff  op de divan. Biograaf Marita Mathijsen spreekt over haar Een vrije geest. Het uitzonderlijke leven van Betje Wolff (Uitgeverij Balans, november 2024). De biografie is het verhaal van een levenslang streven naar het volmaakte gedicht, ‘een ding van taal’ waarin uiteindelijk het hele bestaan zit samengebald.

Als dichter en romanschrijver wist Betje Wolff de Nederlandse literatuur te vernieuwen. Mathijsen schreef een fascinerende biografie van misschien wel de eerste feministe van Nederland. Betje Wolff (1738-1804) is tegenwoordig vooral nog bekend als helft van het schrijversduo dat zij jarenlang met Aagje Deken vormde. Maar voordat zij Deken leerde kennen, had Wolff al naam gemaakt als schrijfster. Met haar scherpe pen riep zij felle controverses op. In deze prachtige, aangrijpende nieuwe biografie laat Marita Mathijsen zien hoe vooruitstrevend Betje Wolff was, als schrijfster, maar ook als eigenzinnige vrouw die het opnam tegen de heersende, conservatieve moraal.

Wolffs leven, zo laat Mathijsen zien, was ongekend opwindend en haar schrijverschap is meesterlijk. Geen vrouw wist ooit zo spottend over het orthodoxe geloof te schrijven. Ze nam ferm stelling tegen de onderdrukking van vrouwen, tegen de slavernij, tegen dierenmishandeling, vóór het natuurlijke, vóór democratisch bestuur. Dat maakt haar uniek, niet alleen toen, maar ook nu nog. Als dichter en romanschrijver wist zij, deels samen met Deken, bovendien de Nederlandse literatuur te vernieuwen.

In de tussentijd werd zij geplaagd door ziektes, persoonlijke aanvallen en politieke omwentelingen – op haar vijftigste moest ze met Aagje naar Frankrijk vluchten. Mathijsen heeft dat alles prachtig vervlochten tot een fascinerende en uiterst leesbare biografie van misschien wel de eerste feministe van Nederland.

Ook dit seizoen ontmoeten biografen en psychoanalytici elkaar in Literair Theater Perdu. Vanuit een gemeenschappelijke belangstelling voor levensgeschiedenissen spreken ze over hun werk. Uitgangspunt voor dit gesprek is steeds een recent verschenen biografie. Werkwijze, uitgangspunten, overeenkomsten en verschillen in aanpak komen aan de orde. De schrijver kiest er bijvoorbeeld voor om met name feiten uit het leven van de gebiografeerde te presenteren, de analyticus formuleert juist hypothesen omtrent samenhang en structuur. Wordt de hoofdpersoon gemist bij het componeren van het levensverhaal? Voor wie wordt de biografie eigenlijk gemaakt? Levert het verzamelen van feiten vanuit één bron of juist vanuit verschillende bronnen een evenwichtiger beeld op? En dit zijn nog maar een paar van de vragen die op zoek zijn naar een antwoord!

Marita Mathijsen is emeritus hoogleraar Nederlandse Letterkunde aan de Universiteit van Amsterdam. Zij is gespecialiseerd op het gebied van de negentiende-eeuwse literatuur en cultuur.

Marly Horsch, psychoanalytica, opleider en supervisor bespreekt het leven van Betje Wolff vanuit psychoanalytisch oogpunt.

Maaike Meijer, emeritus-hoogleraar genderstudies van de Universiteit van Maastricht treedt op als moderator.

Waar:
Literair Theater Perdu, Kloveniersburgwal 86, 1012 CZ Amsterdam

Hoe laat:
Inloop vanaf 19.30
Presentaties en nagesprek van 20:00 tot 22.00

Kaartverkoop voor aanwezigheid of livestream:
Stichting Perdu

Entree:
Live € 19,50
65+pas/Stadspas en studenten € 15,-

Livestream: € 12,50

Ook kaartverkoop aan de zaal!

Biografieën Project in Perdu

Wat:
Een jaarlijks terugkerende serie avonden over biografieën, de corebusiness van de psychoanalyse.

Wat kunt u verwachten:
Tijdens de avonden wordt een biografie gepresenteerd door de schrijver/ster, een psychoanalytische voordracht over de biografie of de geportretteerde gehouden waarna biograaf en psychoanalyticus met elkaar in gesprek gaan.

De redactieraad van het programma bestaat uit:
Christien Brinkgreve, Martine Groen, Annelies van Hees, Koen Hilberdink, Rolien van Mechelen, Hans Sanders en Johan Schokker.

Deze serie wordt georganiseerd door de Stichting Breukvlakken in samenwerking met de Stichting Psychoanalyse en Cultuur.